Zasady żywienia psa z otyłością i nadwagą

Podstawowa zasada żywienia psa z nadwagą lub otyłością sprowadza się do przestrzegania następujących punktów: ilość energii w diecie pochodząca ze składników odżywczych powinna być mniejsza niż zapotrzebowanie wynikające z aktualnej masy ciała (tylko ujemny bilans energetyczny warunkuje skuteczność diet redukujących masę ciała), a jednocześnie na takim poziomie aby nie dochodziło do niedoborów poszczególnych składników odżywczych.

Podstawowa zasada żywienia psa z nadwagą lub otyłością sprowadza się do przestrzegania następujących punktów:

• ilość energii w diecie pochodząca ze składników odżywczych powinna być mniejsza niż zapotrzebowanie wynikające z aktualnej masy ciała (tylko ujemny bilans energetyczny warunkuje skuteczność diet redukujących masę ciała) a jednocześnie na takim poziomie aby nie dochodziło do niedoborów poszczególnych składników odżywczych;
• dieta psa musi być pełnowartościowa, tzn. musi pokrywać zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze;
• wydatek energetyczny w postaci aktywności fizycznej musi być zwiększony, ważna jest przede wszystkim intensywność wysiłku fizycznego: wysiłek prowadzony w warunkach tlenowych, np. długi spacer, jest o wiele bardziej korzystny i w większym stopniu przyczynia się do redukcji tkanki tłuszczowej aniżeli krótki, ale bardzo intensywny bieg, np. przy rowerze; poza tym intensywny wysiłek fizyczny może być niemożliwy do przeprowadzenia w przypadku bardzo otyłego psa;
• niestosowanie żadnych przekąsek - pozwoli to ograniczyć i kontrolować ilość spożywanej energii, ale także przyczyni się do wprowadzenia prawidłowych nawyków żywieniowych;
• jeżeli jest to możliwe, powinno się rozłożyć dzienną dawkę pokarmową na kilka mniejszych porcji w ciągu doby; ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku żywienia psa otyłego u którego dodatkowo występuje cukrzyca insulinoniezależna.

Wybór postępowania redukującego masę ciała/diety odchudzającej powinien być dokonany w ścisłej współpracy z dietetykiem lub lekarzem weterynarii. Na rynku dostępnych jest wiele diet niskokalorycznych, przeznaczonych zarówno do odchudzania zwierząt jak i do utrzymania ich  masy ciała już po odchudzeniu, dlatego zawsze istnieje możliwość doboru odpowiedniej karmy do potrzeb zwierzęcia. Komercyjne karmy odchudzające dostarczają odpowiednią ilość wszystkich składników pokarmowych, ale przy zmniejszonej wartości energetycznej. Dlatego należy podawać karmę odchudzającą, a nie mniejszą ilość normalnej karmy bytowej, ponieważ zmniejszenie dawki takiej karmy może powodować niedobory niektórych składników pokarmowych (np. białka).

Komercyjne karmy redukujące masę ciała dzielą się na dwie grupy: karmy o niskiej zawartości tłuszczu i wysokiej zawartości węglowodanów strawnych oraz karmy o wysokiej zawartości niestrawnego włókna pokarmowego.

Karmy odchudzające o obniżonej zawartości tłuszczu

Większość karm odchudzających na rynku zawiera obniżony poziom tłuszczu, zaś jego miejsce zajmują węglowodany. Są one doskonałym źródłem energii w karmach o obniżonej zawartości tłuszczu, ponieważ ich gęstość energetyczna jest o połowę mniejsza niż tłuszczu. W efekcie w tej samej objętości pokarmu dostarcza się organizmowi ponad dwa razy mniej energii. Poza tym spalanie węglowodanów wywołuje także silny efekt termogeniczny, czyli wytwarzane jest bardzo dużo ciepła. Tak więc zamiana tłuszczu na węglowodany strawne, bez dodatkowej ilości włókna, nie powoduje zmian strawności, ale dieta zawiera mniej kalorii.

Najlepsze źródła strawnych węglowodanów to kukurydza i ryż. Karmy zawierające wysoki poziom strawnych węglowodanów w przeciwieństwie do diet zawierających wysoki poziom włókna, nie powodują powstawania zwiększonych ilości kału i częstości defekacji. Pozwalają one także na uzyskanie zmniejszenia masy ciała i obniżenie energii metabolicznej karmy przy zachowanej strawności i dostępności składników pokarmowych. Można bez oporów podawać je przez długi czas.

Karmy odchudzające o zwiększonej zawartości włókna

Inna możliwość zmniejszenia gęstości kalorycznej to dodatek niestrawnego włókna (przy niskiej ilości tłuszczu). Zwiększona objętość i zmniejszona strawność karmy wywołuje uczucie sytości, przy ograniczonym poborze energii. Ten rodzaj postępowania redukującego masę ciała zastosowano u zwierząt bazując na doświadczeniach redukcji masy ciała u ludzi. Brak jest jednak jednoznacznych dowodów potwierdzających, że wysoki poziom niestrawnego włókna gwarantuje zmniejszenie masy ciała, a poza tym, może być przyczyną poważnych skutków ubocznych. Włókno nierozpuszczalne nie ma wielkiego wpływu na opróżnianie żołądka, zaś włókno rozpuszczalne znaczny. Z kolei włókno nierozpuszczalne (oczyszczona celuloza) spowalnia przemieszczanie się treści w jelitach. Większość karm odchudzających zawiera włókno nierozpuszczalne, przez co może być przyczyną zaparć i dolegliwości jelitowych.

Rodzajem postępowania dietetycznego może być karma przygotowywana w domu. Metoda ta wymaga jednak ścisłego przestrzegania ilości składników użytych do przygotowania takiej diety – w powszechnej opinii istnieje przekonanie, że sama metoda żywienia domowego u normalnego psa jest przyczyną otyłości. Ale przy konsekwentnym przestrzeganiu składu zaproponowanego przez lekarza/dietetyka weterynaryjnego metoda ta pozwoli na żywienie psa dietą urozmaiconą i pełnowartościową. W postępowaniu dietetycznym należy

stosować produkty pełnowartościowe, zawierające wszystkie składniki odżywcze. Źródłem białka i tłuszczu powinny być wysokogatunkowe rodzaje mięs, raczej nie powinno się wykorzystywać podrobów. W celu zmniejszenia energetyczności dawki pokarmowej przy jednoczesnym zachowaniu jej objętości cennym dodatkiem wypełniającym są warzywa, które zawierają duże ilości włókna pokarmowego, składników mineralnych.

Bez względu na rodzaj diety jaka zostanie zastosowana w postępowaniu redukującym masę ciała zwrócić uwagę należy na odpowiednią (= dużą) dawkę aktywności fizycznej. Przy takim postępowaniu możliwe będzie zachowanie ilości i rodzaju karmy sprzed okresu sprzyjającemu otyłości bez konieczności walki z uczuciem sytości u psa.