Przerasowienie - jak zmieniały się rasy psów

Wszystkie z dostępnych i znanych nam ras powstały wskutek celowej i świadomej hodowli psów, polegająca na wzmacnianiu określonego wyglądu i charakteru, co czasami przynosiło nieco karykaturalny efekt i dane predyspozycje do chorób, co w tym przypadku było nieuniknione. 

Hodowla psów rasowych i jej cele

U prawdziwych podstaw istnienia hodowli psów rasowych leży chęć otrzymania najlepszych cech dla danej rasy, zarówno odnośnie cech zewnętrznych oraz charakteru, zgodnie z przyjętym wzorcem. Dobrze znana i doceniana jest hodowla psów użytkowych- pracujących, które bazowały na typowych wartościach pracy danego psa, były to psy pomagające w wypasie owiec, psy stróżujące, psy myśliwskie, psy służbowe i tak dalej. W tej grupie zdecydowanie przewodzić powinien wzgląd cech użytkowych, które są niezbędne dla właściwej pracy psa, pomijając często kwestie wyglądowe. 

Przerasowienie ras

Z czasem trend ten zaczął się jednak zmieniać w sposób odwrotny do zamierzonego, a więc zaczęto przesadny nacisk kłaść na uwydatnienie cech zewnętrznych rasy, powodując często ich “przerasowienie”. Podobny przykład możemy często zauważyć u innych ras, psy miniaturowe poprzez nadmierne zmniejszanie nabyły szereg dodatkowych chorób, również częstym obecnie problemem jest trend ras brachycefalicznych i dążenia do nadmiernego spłaszczania pyska również u ras, które tej cechy nie posiadają. Tendencje te często również dyktuje rynek zbytu dla szczeniąt, ponieważ kupujący oczekują często określonych cech dla psów, czyli właśnie nadmiernej miniaturyzacji, małej wagi u psów ozdobnych, czy też celowego powiększania ras dużych. Różnym tendencjom ulegają również eksteriery psów, ponieważ są one nieuchronnie zmieniane pod prawa rynku, a więc często możemy spotkać z natury nieufne owczarki kaukaskie oferowane nam jako psy rodzinne i lubiące dzieci, choć z zasady jest to pies dość niezależny, dobry do samodzielnej pracy.

Oto kilka przykładów tego, jak człowiek zmienił na przestrzeni lat wiele popularnych ras psów:

Owczarek niemiecki

Owczarek niemiecki to jedna z najbardziej popularnych i najchętniej wybieranych psów rodzinnych i stróżujących. Mało z nas wie, że to świetne psy pracujące, bardzo inteligentne i skłonne do pracy, dzięki czemu tak często są wybierane do pracy chociażby w różnego rodzaju służbach. Pamiętamy tutaj również przykład psa Szarika z Czterech Pancernych, był to przedstawiciel właśnie tej rasy, jednak obecnie psa w tym typie nie uda nam się spotkać. Bardzo zmienił się jego wygląd zewnętrzny, z psa dość atletycznego i zwinnego zrobiono psa niskiego, bardzo przysadzistego, barczystego i ciężkiego. Wzmożono również cechy kątowania tylnych łap, które motywowano lepszą skocznością i obronnością tej rasy, co niestety spowodowało problem wszechobecnej dysplazji stawów biodrowych. Z psa bardzo zwinnego i zwrotnego, ważącego około 25 kilogramów,  zrobiono psa bardzo ciężkiego i przysadzistego, ważącego około 40 kilogramów, który w niewielkim stopniu przypomina tamte okazy.

Bulterier

Bulterier jako jeden z czterech ras typu bull, nieco odstaje wyglądem od swojej rodziny. Początkowo jak większość terierów hodowany był do tępienia szczurów, ale również jako pies do walk z innymi psami i zwierzętami. Rasa powstała jako połączenie ciężkich ale silnych buldogów z małymi i szybkimi terierami. Chciano w ten sposób uzyskać psa idealnego do walk, który miałby dobre predyspozycje do walki ale jednocześnie byłby bardzo szybki i zacięty. Pierwsze okazy rasy były więc dość smukłe, na wysokich nogach z wyraźnie prostą kufą bez zaznaczonego stopu, co miało pomagać psom w czasie walk. Te z czasem stały się nielegalne, a obecny bulterier najczęściej pełni funkcje psa towarzyszącego. Jednak bardzo widoczne jest tutaj podtrzymywanie niekorzystnej mutacji czaszki, która powoduje występowanie u tych psów nadmiarowych zębów. Białe osobniki poprzez krzyżowanie w przeszłości z dalmatyńczykami często są głuche. Są to również psy bardzo alergizujące się, często są to alergie pokarmowe i wynikłe z alergii atopowe zapalenie skóry. Obecny bulterier również zyskał nieco inny, bardziej przysadzisty i ciężki wygląd. Obecnie osobniki niewiele mają w sobie już z historycznie znanych terierów bull.

Bulldog angielski

Buldog angielski to rasa o bardzo charakterystycznym wyglądzie. Są to krótkie i wykrzywione łapy przednie, mocno rozbudowana klatka piersiowa, krótka kufa i masa nadprogramowej skóry. Wszystkie te cechy w czasie selektywnej hodowli były cały czas wzmagane w tą negatywną stronę, dzięki czemu postępowało ciągłe zniekształcenie tej rasy. Dzięki swoim predyspozycjom genetycznym żyją dość krótko, mają problemy ze skórą a szczególnie narażona jest skóra pomiędzy fałdami. Ze względu na swoją budowę mają problem z samodzielnym zadbaniem o higienę okolic odbytu i genitaliów. Krótka kufa powoduje problemy z termoregulacją, co często prowadzi do przegrzewania pupila w czasie intensywnego wysiłku czy też wysokiej temperatury. Ich budowa ciała uniemożliwia naturalny poród, dzięki czemu najczęściej rodzą one z pomocą weterynarza. 

Jamnik

Jamnik to niegdyś niezwykle ceniony pies myśliwski. W starym typie miał on funkcjonalne nogi, nieco dłuższy tułów oraz szyję adekwatną do wyglądu całej psiej sylwetki. Był to świetny pies pracujący, chociaż obecnie jego wygląd zdecydowanie się zmienił, dzięki czemu zmienił się także charakter trzymania tej rasy. Przez dziesiątki lat ciało jamnika uległo dużym wydłużeniu, jego łapy dużemu skróceniu, powiększono także w znaczący sposób jego klatkę piersiową, dzięki czemu sylwetka jamnika często daje nam złudzenie, że pies ledwo nosi swoje ciało w bardzo bliskim kontakcie z ziemią. Jamniki mają także spory wachlarz predyspozycji genetycznych do chorób, takich jak ryzyko choroby dyskowej, alergie, zapalenia uszu i problemy z kręgosłupem.

Bernardyn

Niegdyś bardzo poważany i szanowany pies pracujący, znany z pracy w górach, bohater wielu bajek i filmów. Psy bardzo inteligentne oraz wierne, obecnie ich wygląd został bardzo przerysowany. Ich normalnej długości kufy znacznie skrócono, dzięki czemu dokuczają im problemy psów ras brachycefalicznych. Dzięki częstemu stosowaniu inbreedu, czyli chowu wsobnego wśród bernardynów się podwijająca i wywijająca się powieka, hemofilia czy też wrodzony brak soczewki. Psy tej rasy są obecnie bardzo ciężkie i duże gabarytowo, niestety nie nadają się do ciężkiej pracy i coraz częściej kończą jako psy towarzyszące, rodzinne czy stróżujące. 

Efekty nadmiernej pracy hodowlanej

Kontrolowane rozmnażanie w zgodzie z ustanowionymi wzorcami oraz potrzeba do wyostrzania cech charakterystycznych dla danych ras spowodowała ogromne problemy chorobowe dla wielu popularnych ras, których można byłoby uniknąć nie wzmacniając nadmiernie potencjału tych cech. Dzięki temu wiele znanych nam ras psów użytkowych stało się wręcz niepełnosprawnymi czy też uzależnionymi od ingerencji człowieka. My, jako konsumenci, często również zapominamy, że nasze tendencje mają swoje oddziaływanie na konkretne branże, także na rynek zwierząt. Dzięki złemu wpływowi popularności na dane rasy spotykamy właśnie coraz częściej przerośnięte bullteriery, przekątowane owczarki niemieckie, zbyt niskie jamniki czy jednokilogramowe pieski do towarzystwa, nie zdając sobie sprawy z faktu, że te tendencje przynoszą zdecydowanie o wiele więcej szkody niż pożytku. Znana nam zasada, aby we wszystkim znać umiar, doskonale sprawdzi się w tym przypadku, bowiem wielu z tych schorzeń, które trapią rasy dałoby się uniknąć gdyby nie nadmierne wzmacnianie cech wyglądu zewnętrznego. Obecnie dużo psów żyje bardzo krótko, duże rasy zapadają często na dysplazję stawów biodrowych, częste są wśród nich alergie skórne i pokarmowe a niektóre rasy wręcz wymagają koniecznej pomocy ze strony człowieka. Warto o tym pamiętać i mieć to na uwadze.