Produkty niezbędne w diecie psa z nadwagą

Jeżeli właściciel psa zdecydował się na dietę zmniejszającą masę ciała za pomocą komercyjnych karm suchych, to w codziennym jadłospisie psa nie powinno być żadnych innych surowców spożywczych, które dostarczałyby składników odżywczych. Natomiast w przypadku stosowania diety domowej, właściciel ma do dyspozycji całą gamę surowców spożywczych, a ich umiejętne łączenie gwarantuje, że nawet dieta redukująca masę ciała może być urozmaicona i pełnowartościowa.

W diecie ważna jest ilość i jakość białka – zagadnienie już wcześniej omówione – natomiast w przypadku diet redukujących masę ciała bardzo istotne. W dietach takich można pozwolić sobie na zwiększoną ilość białka pamiętając tylko o tym, że musi być to dieta wysokobiałkowa, w której ilość białka sięga 30-40%, a ilość surowców białkowych wynosi do 80%, natomiast nie może być to dieta, w której surowce dostarczające głównie białko stanowią 100%. Taka dieta nie powinna być stosowana gdyż niebezpieczeństwa wynikające z jej stosowania są bardzo realne i dotyczą przede wszystkim funkcji nerek i wątroby.

Dlaczego ilość białka jest taka istotna? Otóż zwiększona ilość białka w diecie powoduje wzrost energii, którą organizm musi zużyć na przemiany metaboliczne białka. Wzrost tzw. termogenezy indukowanej pożywieniem po spożyciu białka jest najwyższy w stosunku do węglowodanów i tłuszczów. Dodatkowo wysoka zawartość białka w diecie w istotny sposób hamuje uczucie głodu – pies co prawda nie spożywa mniejszych ilości karmy ale szybciej osiąga stan sytości i przez dłuższy czas nie jest zainteresowany dodatkową ilością pożywienia.

Źródłami białka, które stanowić mogą podstawę do konstruowania diety dla psa otyłego są: niskotłuszczowe gatunki mięs, mięsa ścięgniste zawierające dużo tkanki łącznej oraz niskotłuszczowe bądź beztłuszczowe twarogi i ser biały. Cennym uzupełnieniem dawki są warzywa, szczególnie takie jak groszek zielony, fasolka szparagowa. Dostarczają one, co prawda mniejszych ilości białka, ale za to pełnowartościowego, a dodatkowo są źródłem witamin i składników mineralnych. Dodatek warzyw pełni rolę niskokalorycznego wypełnienia, którego ilością możemy sterować w zależności od potrzeb psa. Wybierając warzywa powinniśmy zrezygnować z warzyw wysokoskrobiowych: świeżo ugotowane ziemniaki, marchew gotowana czy nasiona warzyw strączkowych. Ugotowane ziemniaki można podawać, ale dopiero po wcześniejszym ich schłodzeniu w temperaturze 4°C (warunki panujące w domowej lodówce). W takich warunkach powstaje ze skrobi ziemniaczanej skrobia oporna, która w przewodzie pokarmowym psa nie ulega trawieniu w takim samym stopniu jak skrobia ze świeżo ugotowanych ziemniaków. Uzyskany efekt to obniżenie kaloryczności dawki pokarmowej przy zachowaniu jej objętości. W takim postępowaniu należy jedynie zwrócić baczną uwagę na konsystencję kału lub inne zachowania psa: zbyt duża ilość skrobi opornej może bowiem powodować biegunkę i wtedy bezwzględnie należy zaprzestać podawania takich ziemniaków.

 W diecie psa, któremu redukujemy masę ciała powinniśmy zmniejszyć ilość tłuszczu wraz ze zmianą jego profilu. Poprzez ograniczenie tłuszczu pochodzenia zwierzęcego pochodzącego z podrobów i tłustych gatunków mięs uzyskamy zmniejszenie kaloryczności, ale także zmniejszymy ilość kwasów tłuszczowych nasyconych, które preferencyjnie są wbudowywane w tkankę tłuszczową. Wprowadzamy natomiast większe ilości tłuszczów roślinnych takich jak: olej rzepakowy, olej lniany czy oliwę z oliwek. Skład ich kwasów tłuszczowych powoduje, że zanim będą one stanowiły substrat energetyczny dla organizmu psa muszą być metabolizowane (zmiana długości łańcucha węglowego, przemiany w wątrobie, wbudowywanie w lipoproteiny osocza). Wykazano, że kwasy tłuszczowe pochodzące z olejów roślinnych w mniejszym stopniu pobudzają lipogenezę (powstawanie tkanki tłuszczowej) niż kwasy tłuszczowe nasycone pochodzące z tłuszczu zwierzęcego. Nieoceniona jest także rola niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych pochodzenia roślinnego w hamowaniu procesu zapalnego, który to stan może być czynnikiem napędzającym lipogenezę w tkance tłuszczowej. Kwas gamma-linolenowy zawarty w olejach lnianym i rzepakowym oprócz właściwości przeciwzapalnych wywiera pozytywny wpływ profil kwasów tłuszczowych w lipoproteinach osocza. Pamiętać jednak należy, że kaloryczność olejów roślinnych jest porównywalna z kalorycznością tłuszczów zwierzęcych, więc ich ilość w dawce pokarmowej powinna być uzależniona od jej kaloryczności.

W celu zwiększenia uczucia sytości w diecie psa nieodzownym składnikiem są różne frakcje błonnika pokarmowego (włókna pokarmowego). Błonnik jest najbardziej złożonym węglowodanem i chociaż pod względem chemicznym jest takim samym polisacharydem jak skrobia, skomplikowana i złożona budowa łańcucha polisacharydowego praktycznie uniemożliwia jego trawienie i wykorzystanie energii w przewodzie pokarmowym psa. Wyodrębnia się dwie formy błonnika pokarmowego: rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie. Każdy z nich pełni inną funkcję. W celu zwiększenia uczucia sytości stosuje się źródła błonnika rozpuszczalnego w wodzie – w postaci płatków owsianych, jęczmiennych, pektyn pochodzących z owoców cytrusowych, jabłek czy dojrzałych warzyw. Z kolei błonnik nierozpuszczalny w wodzie – celuloza i hemicelozy – reguluje procesy trawienne poprzez przyspieszenie pasażu treści przewodu pokarmowego. Nadmiar jednego i drugiego może mieć swoje negatywne konsekwencje. Nadmiar błonnika rozpuszczalnego w wodzie będzie powodował zaleganie treści w przewodzie pokarmowym, zaś nadmiar błonnika nierozpuszczalnego w wodzie może być przyczyną biegunek. Stosując zwiększone ilości błonnika w żywieniu psa należy więc obserwować jego zachowanie oraz konsystencję kału; każde nietypowe zachowanie może sugerować brak komfortu w czasie trawienia pokarmu

dr Jacek Wilczak